Тарихий қисса, саргузашт

Ўзбек китобхонлари XIX асрнинг даҳо ижодкорларидан бири бўлган Редярд Киплингни асосан “Жунгли афсоналари”даги Маугли ёки “Рикки-Тикки Тави” ҳикоясидаги Мангус каби қаҳрамонлари орқали яхши билишади.

Ҳинд афсона ва ривоятлар асосида 700 йил аввал яралган адабий обида.

Сэр Артур Конан Дойлнинг яна бир шедевр ҳикояси

Сэр Артур Конан Дойлнинг яна бир ажойиб асари.

Ҳиндистонлик ёзувчи Дҳан Гўпал Мукержининг ажойиб асарини таклиф этамиз!

Қадим замонларда Чола  мамлакатидан оқиб ўтадиган Кавери дарёси соҳилидаги қишлоқда бир одам яшаган экан.

Жуда қадим замонда муаззам Деҳли шаҳрида Аҳмад Султон исмли бир бадавлат савдогар яшаб ўтган экан. Номи тилларда достон бу шаҳарда Аҳмад Султондан зиёда бадавлат ва обрўли зодагон бўлмаган экан.

“Тўтинома” асари 1320 йили форс тилида яратилган насрий дидактик асардир. Мазкур асар муаллифи – келиб чиқиши Қашқадарёнинг ҳозирги Насаф шаҳридан бўлган XIV асрда Ҳиндистонда яшаб ижод қилган машҳур табиб ва ёзувчи Зиёвуддин Нахшабийдир.

Шарқнинг машҳур асари ҳисобланган “Тўтинома” китоби асрлар давомида кўплаб тилларга, жумладан Ҳиндистоннинг шимолида жуда кенг тарқалган урду тилига ҳам таржима қилинган. Ана шундай таржималардан бири Ҳиндистон шаҳаншоҳи Буюк Акбарнинг бош вазири, “Акбарнома” асарининг муаллифи Абу Фазл Алломий томонидан тахминан 1580 йили амалга оширилган.

Азим ва шавкатли Ҳиндистоннинг катта бир шаҳарида Фаррух Бек исмли бир бадавлат савдогар ўзининг моҳпорадек завжаси билан аҳил-иттифоқ яшар экан. Унинг ақл бобида тенг йўқ бир тўтиси ҳам бўлган экан. Савдогар не мушкул ишга қўл урса, албатта тўтиси билан машварат қилар экан. У қачон бирор-бир тансиқ, хушлуқум таом еса, ёки тотли шарбат ичса, албатта қушига ҳам илинар экан.

“Минг бир кеча” эртаклари ўзида акс этган мавзуларнинг кўплиги, беназир тарихий-қадр қиммати билан ҳам жаҳон адабиёти миқёсида алоҳида ўрин олган, дунё ҳалқлари орасида шуҳрат қозонган.
Эҳтиборингизга ҳавола этилаётган Халифа Ҳорун ар-Рашид билан боғлиқ ибратли афсона қадимий адабий обида бўлмиш “Минг бир кеча” китобидан танлаб олинган.

Қадим-қадим замонларда ирмоқлари Ҳимолай тоғининг чуқур дараларидан бошланган муқаддас Браҳмапутра дарёси бўйидаги мамлакатда бир рожа яшаб ўтган экан. Рожанинг бири-биридан чиройли икки қизи бўлиб, иккаласи ҳам муқаддас шамчироқлар ҳаққига адо этилган ибодат маросимларидан сўнг туғилгани боис каттасига Жўти, яъни “Сўнмас нур”, кичигига Дипаҳи яъни “Сўнмас шам”, деб исм қўйилган экан.